Pčelija paraliza
Paralize pčela su virusna oboljenja koja zavisno od vrste virusa protiču kao akutna paraliza ili kao hronična paraliza pčela.
Akutna paraliza pčela
Virus akutne paralize pčela nalazi se u naizgled zdravim odraslim pčelama, naročito u toku ljeta i nije donedavno bio udružen sa značajnim oboljenjima i uginućima pčela, međutim prema istraživanjima u kontinentalnoj Evropi i Severnoj Americi sojevi virusa akutne paralize udruženi sa invazijom Varroe jacobsoni doveli su do kliničke slike uginuća kako odraslih pčela tako i njihovog legla.
Varooa je zapravo faktor koji dovodi do multiplikacije virusa. Povećani udeo virusa akutne pčelinje paralize na pčelinjim društvima u jesenjem periodu u direktnoj je korelaciji sa lošim prezimljvanjem pčelinjih zajednica.
Uzročnik je virus iz roda Enterovirusa.
Rasprostranjenost: Bolest je raširena najviše u Evropi i Americi.
Razmnožavanje i širenje unutar društava
Virus se među pčele unosi polenom inficiranim sekretom iz pljuvačnih žlezdi latentno inficiranih pčela. Virus se naročito brzo razmnožava u pčelama tokom zimovanja i u početku proleća.
Izuzetno važan momenat u aktivaciji virusa predstavlja infestacija sa Varooom koja ga oslobađa iz tkiva tokom svog prodiranja u organizam pčela a istovremeno predstavlja i vektor ovog oboljenja šireći ga na druge odrasle pčele i lutke.
Simptomi bolesti
Za razliku od hronične paralize pčela, obolele pčele veoma brzo uginjavaju po pojavi klinički manifestnih simptoma bolesti.
Hronična paraliza pčela
Uzročnik oboljenja je RNK virus
Rasprostranjenost: bolest je prisutna špirom sveta.
Razmnožavanje i širenje unutar društava
Oboljele pčele virus izlučuju iz svojih žlijezdi u tečnost koja ulazi u medne kesice tako da ovdje nalazimo najveću koncentraciju virusa koji potom inficira prikupljeni polen. Infekcije nastaju tokom ishrane inficiranim polenom. Bolest se javlja u proljeće i ljeto a prestaje u jesen.
Simptomi bolesti
Bolest se javlja u dva oblika – kao drhtanje krila i abdomena i kao pojava crnih pčela.
Prvi oblik karakteriše podrhtavanje raširenih krila, nogu, antena i abdomena koji je povećan usljed proširenog mednog mejehura. Pčele ne mogu da polete i obično se skupljaju u gornjem dijelu košnice iznad saća. Ako izlete padaju ispred košnice gde uginjavaju.
Drugi oblik karakteriše pojava crnih masnosjajnih pčela izrazito smanjenog abdomena. Par dana po infekciji i kod njih se javlja drhtanje, gube moć letenja i uginjavaju.
Dijagnoza i terapija
Pregledom društava, na osnovu kliničke slike se postavlja sumnja na oboljenje. Obje vrste paralize dijagnostikuju se histološkim i virusološkim pregledom oboljelih pčela. Specifična terapija ne postoji. Od profilaktičkih mjera treba primijeniti nadražajno prihranjivanje sa šećernim sirupom uz dodatak vitamina, nikotinske kiseline, oligoelemenata i proteina i svakako maksimalnu redukciju krpelja Varroe destructor u pčelinjoj zajednici.