Tropileloza je parazitska bolest pčela uzrokovana krpeljima. Nalazi se na listi OIE (2.02.06.).
Uzročnik su krpelji iz roda Tropilaelaps koji se hrane hemolimfom pčela, prvenstveno trutova, ali isto tako radije infestira ćelije pčela radilica nego V.destructor. Poseduje 4 para nogu, prvi par nogu je postavljen uspravno i liči na antene. Tijelo je nesegmentirano, svijetlo – crvenkaste do braon boje, veličine 1,0 x 0,5 mm. On nije u stanju da probije tjelesni zid odraslih pčela, ali im zato otima hranu iz usta veoma slično onome što radi Braula coeca.
Međutim, on ne može da preživi u pčelinjim društvima izvan njihovog legla više od jedan do dva dana. Oni se veoma živahno kreće po saću, vjerovatno da ne bi privukao pažnju odraslih pčela i to čini bolje od V. destructor. Radilice često otkriju infestirane ćelije, prodiru u njih i u potpunosti ili djelimično odstranjuju lutke. Odrasle pčele koje izlaze iz infestiranih ćelija ponekad imaju deformisana krila.
Rasprostranjenost i putevi infekcije: bolest je do sada ustanovljena na indijskom potkontinentu, Kini i Jugoistočnoj Aziji. Veliki broj vrsta pčela na kojima se nalazi, kao i mogućnost njegovih odraslih oblika da se hrane i na drugim domaćinima, čak i na mladuncima sisara, omogućava njihovu veliku raširenost.
Nesposobnost vrste iz roda Tropilaelaps da prežive u društvima bez legla ne dopušta njegovo preživljavanje preko zime u umjerenijim temperaturnim zonama, ali izgleda da je on potencijalna opasnost za A. mellifera u tropskim i subtropskim zonama.
Razmnožavanje i širenje unutar društava: Tropilaelaps sp. ima brzo širenje u tolikoj mjeri, da na kraju prevaziđe po brojnosti populacije V. destructor prilikom mešanih infestacija. Tome pogoduje njegovo kraće vrijeme razvoja što mu omogućava prednost nad varoom.
Drugi faktor bi mogla biti veća preferencija Tropilaelaps spp. prema pčelama radilicama, kao i potreba ovog krpelja da stalno infestira legla. Parazit ne može preživjeti bez pčelinjeg legla duže od 2 (dva) dana što mu vjerovatno onemogućava razvoj u umjerenim klimatskim područjima. Tropileloza nije do sada utvrđena na području Evrope, ali postoji ozbiljna prijetnja o mogućem unosu i širenju ovog parazita.
Simptomi bolesti: nespecijalizovane karakteristike ovog krpelja, kao i morfologija njegovog usnog aparata, svrstavaju ga prije kao grabljivca nego kao parazita, a naročita agresivnost je ispoljena kada parazitira na larvama.
Dijagnoza i terapija: živi krpelji obično se nalaze u zatvorenom leglu, ali se jedan broj takođe nađe skriven među abdominalnim segmentima odraslih pčela, tako da ih, bez obzira na njihovu veličinu, nije lako zapaziti. Službeni uzorak se uzima kod sumnje na ovo oboljenje prilikom pregleda podloški na podnjačama košnica, a nakon tretiranja pčelinjih zajednica nekim akaricidom. Uzima se materijal sa podnjače, pri čemu se živi paraziti moraju usmrtiti zamrzavanjem ili u 70% alkoholu i nakon toga dostavljati na laboratorijski pregled u ovlaštenu laboratoriju.
Opisana su tri jednostavna metoda tretmana koji se baziraju na činjenici da parazit u potpunosti zavisi od prisustva legla :
- Matica se stavi u kavez 21 ili više dana sve dok se ne izvede cjelokupno leglo;
- Matica se stavi u kavez devet dana sve dok se cjelokupno leglo ne poklopi; ono se zatim otklopi i protrese;
- Cjelokupno leglo se vadi i uništava.
Svi krpelji iščezavaju u toku tri do četiri dana nakon završetka bilo kog od ovih tretmana. Međutim, ukoliko postoji vjerovatnoća bliske reinfestacije gubici do kojih bi tom prilikom moglo doći izgledaju neprihvatljivi. Akaricidi koji selektivno uništavaju V. destructor i A. woodi takođe su efikasni i protiv
Tropilaelaps spp. Međutim, većina jedinki je zaštićena unutar poklopljenih ćelija legla. Interesantno je da sistemski akaricidi imaju solidno dejstvo na Tropilaelaps spp., koja se nalazi na odraslim pčelama, što govori za to da ovaj krpelj uzima hranu iz usta pčela, slično B. coeca.