Uzrok nastanka dizenterije su isključivo djelovanje nespecifičnih egzogenih i endogenih faktora. U pitanju je nakupljanje velike količine tečnog sadržaja u crijevu i nemogućnost pčela da izbace taj sadržaj izvan košnice, tako da su saće i ulaz u košnicu prekriveni izmetom. Ovo stanje se javlja u toku zime i može biti praćeno znatnim uginućem tzv. zimskih pčela.
Na nastanak dizenterije utiču brojni nepovoljni faktori, prvenstveno oni koji sprečavaju pčele da izađu na pročistni let. Takođe uticaj imaju i pojačano uzimanje nekvalitetne hrane sa puno polena, visokim sadržajem vlage u košnici. Rasprostranjenost: svuda u svijetu.
Razmnožavanje i širenje unutar društava: Dizenterija nije kontagiozno oboljenje. Kod oboljele zajednice, svuda po unutrašnjosti košnice primjećuje se izmet krakterističnog mirisa, koji podsjeća na miris brašna ili mačijeg izmeta. Svjež izmet je tečan i pčele umazane njim ne mogu da lete, pužu i veoma su osetljive na hladnoću, pa ubrzo uginu.
Ćelije saća podsjećaju na trulo leglo. Mogu se naći mrtve pčele unutar košnice. Abdomen bolesnih pčela je jako naduven i blagim pritiskom na njega lako se istiskuje sadržaj crijeva, tako da je hitinska opna između abdominalnih segmenata providnija nego što je normalno.
Simptomi bolesti. Kod pčela dolazi do poremećaja varenja i zadržavanja nesvarenih čestica hrane, koje povećavaju osmotski pritisak i zadrzavaju vodu u ampuli rektuma (završni dio zadnjeg crijeva), gdje je povoljna sredina za razmnožavanje kvasaca, koji su unijeti hranom još prije zazimljenja.
Do dizenterije može da dođe i usljed prisustva izvjesnih toksina iz hrane koji remete normalni metabolički bilans vode kod pčela. Te materije mogu da potiču iz meda, voćnih sokova, nerafinisanih šećera itd. Do pojave bolesti može da dođe i usled grešaka u apitehnici kada pčelar previše suzi leto i tako onemugući normalno provjetravanje košnice, pa se vlaga zadržava unutar nje.
Dijagnoza i terapija: Dijagnoza se postavlja na osnovu anamneze, epizootioloških podataka, kliničke slike, patoanatomskih promena i labaratorijske dijagnostike (bak. pretrage).
Za postavljanje dijagnoze značajno je vrijeme pojavljivanja, tako da se isključuje tzv. ljetnja dizenterija, koja može da nastane za vrijeme kišnih dana u toku ljeta. Laboratorijskim pregledom isključuju se nozemoza, paratifus, amebijaza.
Ukoliko se bolest javi u toku zime, pčele (gnijezdo) treba utopliti, a hranu zamjeniti šećerno-mednim testom (eventualno kvalitetnim medom). Leševe uginulih pčela treba ukloniti i spaliti. Ramove i zidove košnice treba mehanički očistiti i oprati toplom vodom. Medikamentozna terapija se ne primjenjuje.
Preventivne mjere se odnose na pripremu društva za prezimljavanje, odnosno treba zazimiti zdrava i jaka društva, pri čemu treba voditi računa da to bude blagovremeno i da matica nije suviše stara. U košnici treba ostaviti dovoljno kvalitetne hrane (12 do 15 kg).
Pčele ne mogu da koriste velike kristale meda, pa im za zimu ne treba ostavljati vrste meda koje su sklone brzoj kristalizaciji. Takođe, u toku zime ne treba bez potrebe uznemiravati društvo, ali treba redovno provjeravati aktivnost zajednice u povoljnim vremenskim uslovima. Važno je da je košnica smještena na suvom, osunčanom i ocjeditom terenu i da ne prokišnjava.